Bootstrap
Panteon bogów słowiańskich

Wielu badaczy dawnych religii pogańskich powątpiewało w szanse odtworzenia słowiańskiego panteonu, jednak z pewnością wśród wczesnośredniowiecznych Słowian istniał zorganizowany zespół wierzeń, z obrębu, którego byłoby można wyróżnić bóstwa główne i pomocnicze. Z powodu nielicznych źródeł trudno jest odtworzyć dokładną hierarchię bóstw wraz z datowaniem poszczególnych kultów, lecz dostępne materiały pozwalają na to, by móc bez wątpienia powiedzieć coś więcej o specyfice słowiańskiej religii pogańskiej.

Analiza dostępnych źródeł pozwala na wyodrębnienie naczelnych bóstw, którym cześć była oddawana wyjątkowo gorliwie. Te same źródła pozwalają również dostrzec podobieństwa pomiędzy poszczególnymi kultami, a także — omówić kilka pomocniczych bóstw, o których pamięć zachowała się za sprawą zapisków kronikarzy i odkryć archeologicznych. To wciąż za mało, by wiernie zrekonstruować świat religii dawnych Słowian. Dostępne źródła i prace badaczy pozwalają na to, by powiedzieć o niej znaczniej więcej niż jeszcze w XIX w., kiedy religia dawnych Słowian stała się modna za sprawą twórców epoki romantyzmu.
Słowiański system wierzeń wiernie wpisywał się w typ mitologii praindoeuropejskiej. Wśród dawnych ludów, które wyodrębniły się ze wspólnoty praindoeuropejskiej, można było dostrzec powszechnie takie tendencje jak: podział władzy zwierzchniej na prawną i magiczno-religijną, kult siły i walki zbrojnej oraz pochwałę płodności. Tworzyło to trójpodział społeczeństwa na kapłanów, wojowników i rolników. Poszczególne mity rozwijały się na podstawie obowiązujący ustrój społeczny i otaczającą rzeczywistość, przez co mitologie sukcesywnie zaczęły coraz bardziej się od siebie różnić. Na podstawie te procesy z czasem wyodrębnił się panteon słowiańskich bóstw, który w ogólnym zarysie omówimy poniżej.
Badaniom religii słowiańskiej sprzyja fakt panowania wśród Słowian przez pierwsze tysiąclecie naszej ery względnie jednolitej kultury, do której chrześcijaństwo stopniowo zaczęło wdzierać się w VIII wieku. Poszczególne źródła wiedzy o rodzimych bogach są miejscami niekonsekwentne, jednak na ich podstawie można w większości wypadków bez problemu wnioskować o funkcjach naczelnych poszczególnych bóstw. Główny podział boskiego panteonu według Aleksandra Gieysztora opierał się na podziale na bóstwa główne i pomocnicze, który zostanie uwzględniony również w poniżej. Po więcej informacji o poszczególnych bóstwach odsyłamy jednak do odrębnych wpisów.

Artykuły

Weneda – Mitologia Staropolska
Weneda – Mitologia Staropolska

"Język i tożsamość etniczna nie są uwarunkowane genetycznie. R1a mogli żyć nad Wisłą od dawna, ale na przestrzeni tysiącleci używać różnych języków, a zmiana dominującego...

więcej ...
Nija – Słowiański Bóg Zaświatów i Strażnik Dusz​
Nija – Słowiański Bóg Zaświatów i Strażnik Dusz​

Choć jego imię przetrwało jedynie w strzępkach średniowiecznych źródeł, Nija (Nyja) – bóg zaświatów i opiekun dusz zmarłych – zajmował niegdyś ważne miejsce w duchowym...

więcej ...
Triglav - Trójgłowy Władca Trzech Światów
Triglav - Trójgłowy Władca Trzech Światów

Triglav – trójgłowy bóg Słowian zachodnich – był jedną z najbardziej zagadkowych i czczonych postaci w przedchrześcijańskim panteonie słowiańskim. Jego kult, udokumentowany w średniowiecznych źródłach,...

więcej ...
Świętowit
Świętowit

Świętowit, znany również jako Svantovit lub Svetovit, był jednym z najważniejszych bóstw panteonu Słowian zachodnich, szczególnie czczonym przez plemię Ranów zamieszkujące wyspę Rugia. Jego kult,...

więcej ...
Perun - bóg niebios, piorunów i nie tylko
Perun - bóg niebios, piorunów i nie tylko

Perun etymologicznie oznacza ‘ten, który uderza’. Czynność ta nie odnosi się jednak wyłącznie do uderzania grzmotów, ale też do innych atrybutów tego bóstwa, takich jak...

więcej ...