Świętowit

24 kwietnia 2025r.

Świętowit, znany również jako Svantovit lub Svetovit, był jednym z najważniejszych bóstw panteonu Słowian zachodnich, szczególnie czczonym przez plemię Ranów zamieszkujące wyspę Rugia. Jego kult, udokumentowany w źródłach średniowiecznych, stanowi jedno z najlepiej potwierdzonych świadectw religii Słowian.

Kult i znaczenie
Głównym ośrodkiem kultu Świętowita była Arkona na Rugii, gdzie znajdowała się monumentalna świątynia poświęcona bóstwu. Według Saxo Gramatyka, duńskiego kronikarza z XII wieku, w świątyni tej znajdował się posąg boga o czterech twarzach, symbolizujących jego wszechwiedzę i zdolność patrzenia we wszystkie strony świata. Świętowit był uważany za boga wojny, urodzaju i wróżb, a jego kult miał charakter państwowy, z silną strukturą kapłańską.

Opis posągu i rytuałów
Posąg Świętowita w Arkonie był imponującej wielkości i przedstawiał bóstwo z czterema twarzami oraz brodą. W jednej ręce trzymał róg do picia, który kapłani napełniali miodem pitnym, a jego poziom miał służyć do wróżenia pomyślności na nadchodzący rok. W drugiej ręce bóg dzierżył miecz, symbolizujący jego wojowniczy charakter. Przed świątynią znajdował się biały koń, uważany za święte zwierzę, którego ruchy interpretowano jako wróżby przed bitwami.

Źródła historyczne
Informacje o kulcie Świętowita pochodzą głównie z dwóch źródeł: "Chronica Slavorum" autorstwa Helmolda z Bozowa oraz "Gesta Danorum" Saxo Gramatyka. Obaj kronikarze opisują znaczenie Arkonki jako centrum religijnego oraz rytuały związane z kultem bóstwa.

Upadek kultu
W 1168 roku duński król Waldemar I, wspierany przez biskupa Absalona, zdobył Arkonę i zniszczył świątynię Świętowita, co symbolizowało koniec pogańskiego kultu na Rugii. Posąg boga został spalony, a miejsce kultu przekształcono w chrześcijański kościół.

Dziedzictwo
Mimo zniszczenia świątyni, pamięć o Świętowicie przetrwała w folklorze i tradycji ludowej. Jego postać stała się symbolem słowiańskiej tożsamości i jest obecna w rekonstrukcjach historycznych oraz w kulturze popularnej.

Źródła: